Nhức đầu, mất ngủ, hay quên theo Đông y được quy vào chứng “Tâm căn suy nhược” do rối loạn 3 tạng Can, Tâm, Thận. Vận dụng lý pháp phương dược để chữa chứng này Đông y thường dùng cổ phương. Sau nhiều năm sử dụng thuốc nam trong điều trị chữa mất ngủ đã có kết quả rất tốt; Chúng tôi xin giới thiệu với quý đồng nghiệp.
Mất ngủ thường thấy theo các thể sau đây:
1. CAN HOẢ VƯỢNG(Hưng phấn tăng, ức chế bình thường)
– Triệu chứng:Nhức đầu, mất ngủ, mặt đỏ, đại tiện táo, tiểu đỏ. Rêu lưỡi vàng, chất lưỡi đỏ. Mạch huyền.
– Pháp trị:Bình Can, giáng hoả, an thần, nhuận trường.
– Bài thuốc:
+ Cổ phương: Đơn chi tiêu dao
+ Thuốc nam:
| Đậu đen (Vigna unguiculata L.)
Mắc cỡ (Mimosa pudica L.) Nhân trần Tây Ninh (Adenosma bracteosumBonati) Lá vông (Erythrina orientalis) Muồng trâu (Cassia alata L.) |
40g
20g 40g 20g 10g |
 |
Sắc với 4 chén nước (800 ml) còn 1 chén rưỡi (300 ml) thuốc. Uống lúc đói, ngày 3 lần, mỗi lần 100 ml.
2. THẬN ÂM HƯ(Hưng phấn bình thường, ức chế giảm): Thận thuỷ suy kém, Tâm hoả vượng lên (Tâm Thận bất giao).
– Triệu chứng:Nhức đầu, ít ngủ, đại tiện táo, tiểu đỏ, đau lưng, di tinh. Chất lưỡi đỏ,mạch trầm tế.
– Pháp trị:Tư âm giáng hoả, an thần, cố tinh.
– Bài thuốc:
+ Cổ phương: Kỷ cúc địa hoàng thang gia vị. Hoặc Tả quy hoàn
+ Thuốc nam:
 |
Sắc với 4 chén nước (800 ml) còn 1 chén rưỡi (300 ml) thuốc. Uống lúc đói, ngày 3 lần, mỗi lần 100 ml.
3. THẬN ÂM DƯƠNG LƯỠNG HƯ (Hưng phấn và ức chế đều giảm)
– Triệu chứng: Ngoài các triệu chứng đã nêu trong phần Thận âm hư, còn có thêm các triệu chứng sợ lạnh, liệt dương, hoạt tinh. Mạch trầm tế nhược.
– Pháp trị: Bổ thận, cố tinh, an thần.
– Bài thuốc:
+ Cổ phương:Kim quỹ thận khí
Hoặc Hữu quy hoàn
+ Thuốc nam:
 |
Sắc với 4 chén nước (800 ml) còn 1 chén rưỡi (300 ml) thuốc. Uống lúc đói, ngày 3 lần, mỗi lần 100 ml.
4. TÂM TỲ HƯ (Suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh, Stress làm cho Tâm Tỳ suy hư)
– Triệu chứng:Người mệt mỏi, uể oải, sắc mặt kém tươi, ăn không ngon, hay quên, hồi hộp. Mạch tế nhược.
– Pháp trị:Bổ Tâm Tỳ
– Bài thuốc:
+ Cổ phương:Quy tỳ thang
+ Thuốc nam:
 |
Sắc với 4 chén nước (800 ml) còn 1 chén rưỡi (300 ml) thuốc. Uống lúc đói, ngày 3 lần, mỗi lần 100 ml.
5. VỊ KHÔNG ĐIỀU HOÀ
– Triệu chứng:Hay ợ hơi, vùng thượng vị khó chịu, bụng đầy, rêu lưỡi nhờn, mạch hoạt.
– Pháp trị:Tiêu tích trệ, hoá đàm.
– Bài thuốc:
+ Cổ phương:Bình vị tán
+ Thuốc nam
Tất cả tán bột mịn. Để vào lọ nút kín dùng dần. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 1 muỗng cà phê bột thuốc, trước hoặc sau ăn.
Đối với thầy thuốc Đông y, khi điều trị Tâm căn suy nhược lúc nào cũng phải lưu ý yếu tố tâm lý, hướng dẫn cho người bệnh phương pháp tự chữa bệnh như xoa bóp, khí công, dưỡng sinh, thể dục.